Wszechogarniająca nasze życie informatyzacja sprawiła, że wiele dotychczas monotonnych oraz – co trudniejsze – wymagających naszej obecności w urzędach, punktach obsługi, czy placówkach bankowych czynności możemy zrealizować bez wychodzenia z domu.
Płatności bankowe, złożenie wniosku w urzędzie, czy też nawet sprawdzenie ocen w szkole naszych dzieci nie wymagają już naszej osobistej wizyty i wiele z tych spraw możemy wykonać zdalnie przez Internet. Przyszła również pora na informatyzację w systemie opieki zdrowotnej. Jakie czekają nas zmiany w najbliższym czasie? Czy przyniosą nam udogodnienia? Postaram się odpowiedzieć w poniższym artykule.
Chyba każdy z nas realizował receptę i doskonale wie, jak tę czynność wykonać. Zwykle po leczeniu szpitalnym lub konsultacji lekarskiej otrzymujemy receptę, na której widnieje jeden lub nawet kilka specyfików, które powinniśmy wykupić, a następnie przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza. Jednak po otrzymaniu recepty, już przy okienku aptecznym mogą pojawić się nieprzewidziane wcześniej problemy, np. z odczytaniem przez farmaceutę nazwy przepisanego specyfiku. W przypadku wątpliwości aptekarza musimy odpowiedzieć na zadawane pytania lub, jeśli to nie wystarczy, następuje próba kontaktu telefonicznego z lekarzem. Kolejną trudnością przy wykupieniu leków jest brak możliwości realizacji jednej recepty w kilku różnych aptekach (np. ze względu na korzystniejszą cenę leków). Prozaicznym problemem uniemożliwiającym wykupienie specyfiku może być zgubienie samej recepty, co kategorycznie uniemożliwi nam zakup. Rozwiązaniem na przytoczone problemy jest recepta w postaci dokumentu elektronicznego1 tzw. e-recepta, która jest wystawiana i podpisywana elektronicznie (w oprogramowaniu gabinetowym) przez uprawnionego pracownika medycznego.
Pacjent może otrzymać receptę w kilku formach
- na telefon w postaci sms
- e-mail w formie pliku PDF
- w wersji drukowanej
W odróżnieniu od „starej” papierowej recepty wersja drukowana nie wymaga ani podpisu lekarza ani stawiania na niej pieczątek.
żródło: ezdrowie.gov.pl/e-recepta-pytania-i-odpowiedzi
Realizacja e-recepty w aptece jest niezwykle prosta, w przypadku otrzymania jej w postaci sms wystarczy podać otrzymany czterocyfrowy kod wraz z numerem pesel. Otrzymując receptę w postaci papierowej lub pliku PDF, okazujemy farmaceucie znajdujący się na e-recepcie kod kreskowy, który jest skanowany i na tej podstawie na monitorze komputera farmaceuta odczyta przepisane leki. Receptę w postaci pliku PDF nie musimy drukować, kod kreskowy może zostać zeskanowany bezpośrednio z naszego smartfona lub tabletu. Ponadto również na niej znajduje się czterocyfrowy kod dostępu, zatem możemy się nim posłużyć, podając go wraz z numerem pesel.
Nowoczesna forma recepty daje nam sporo udogodnień, oprócz braku wspomnianych wcześniej problemów z odczytaniem, czy też zagubieniem starej recepty, teraz faktycznie do wykupienia specyfiku wystarczy otrzymany kod dostępu. E-receptę w prosty sposób możemy przekazać np. małżonkowi, który w drodze z pracy wykupi nam potrzebny lek – wystarczy przekazać wspomniany kod. Również osoby opiekujące się seniorami mogą bez problemu nabyć dla nich leki bez konieczności wcześniejszego przekazywania im papierowej recepty. E-receptę można w prosty i niezwykle szybki sposób przekazać innej osobie, bez względu na to, czy znajduje się na sąsiedniej ulicy, czy też akurat jest w innym mieście, gdzie dany specyfik jest dostępny i może go wykupić.
Elektroniczna recepta może zawierać od jednego nawet do pięciu leków (recepta zbiorcza). Sporym udogodnieniem dla pacjentów jest możliwość wykupienia każdego ze specyfików oddzielnie w innej aptece. Natomiast w przypadku wypisania na e-recepcie kilku opakowań tego samego leku, farmaceuta może wydać np. jedno opakowanie, zaznaczając częściową realizację. Jednak wykupienie pozostałych opakowań danego leku musi nastąpić w tej samej aptece. Kolejnym udogodnieniem dla pacjentów jest ważność e-recepty, która może trwać nawet 365 dni. Oczywiście od tej reguły istnieją wyjątki, takie jak recepta na antybiotyki, która jest ważna tylko 7 dni. Recepta na leki odurzające i psychotropowe ważna jest do 30 dni, zaś na preparaty immunologiczne – 120 dni. Osoba wystawiająca receptę będzie również mogła zaznaczyć opcję „data realizacji od”, tak by wykupienie leku było możliwe nie wcześniej niż przed zdefiniowanym terminem.
Aby pacjent mógł otrzymać receptę w postaci sms lub e-mail, musi uzyskać dostęp do Internetowego Konta Pacjenta (IKP), które dostępne jest pod adresem www.pacjent.gov.pl. Do zalogowania się w IKP wymagane jest posiadanie profilu zaufanego. Każdy pacjent logując się w IKP, może wskazać sposób otrzymywania recept, wprowadzając numer telefonu komórkowego lub adres e-mail. Możliwe jest również zaznaczenie obu tych opcji.
Czasami specjaliści przepisują leki recepturowe, które sporządzane są indywidualnie w aptekach. Również w przypadku tych leków otrzymamy receptę wystawianą w formie elektronicznej. Wyjątkami od stosowania e-recept jest wykupienie leków z importu docelowego, gdyż na takie specyfiki nadal ma być wystawiana recepta papierowa. Podobnie w przypadku wizyt domowych, jeżeli lekarz nie będzie miał dostępu do systemu, wówczas może wypisać receptę papierową. Analogicznie przepisanie leku dla osoby o nieustalonej tożsamości „NN” nastąpi w dotychczasowy sposób. Należy również wspomnieć o możliwości wystąpienia awarii systemu, braku zasilania energetycznego lub innych niedogodności technicznych uniemożliwiających wystawienie elektronicznej recepty, dopuszcza się wówczas przepisanie leku w dotychczasowej, papierowej postaci2. Podobnie ustalone są procedury na wypadek wystąpienia awarii w aptece, które uniemożliwiłyby nam wykupienie leków na podstawie wystawionej e-recepty. W takich sytuacjach postępowanie jest bardzo proste, należy udostępnić farmaceucie naszą e-receptę, okazać dokument potwierdzający tożsamość oraz złożyć oświadczenie, że recepta nie była wcześniej zrealizowana.
Niewątpliwym udogodnieniem nowego systemu jest możliwość weryfikacji, czy nasza recepta została wykupiona. Taka informacje jest istotna nie tylko dla pacjenta, ale również lekarza, czy też osoby sprawujących opiekę nad bliskimi, np. w podeszłym wieku. Dostęp do wiadomości o swoich receptach posiada każdy pacjent – za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta, farmaceuta (po pobraniu e-recepty z systemu) oraz lekarz wystawiający e-receptę. Ponadto pacjent może wskazać inną wybraną przez siebie osobę, poprzez upoważnienie jej w IKP, aby miała dostęp do informacji o swoich receptach.
Pilotaż nowego systemu wystawiania recept rozpoczęto jeszcze w maju 2018 r. kiedy to w placówkach i aptekach wybranych regionów naszego kraju sprawdzano jak e-recepta funkcjonuje w praktyce3. Już od początku 2019 roku wszystkie apteki zostały włączone do systemu i są w pełni gotowe do realizacji elektronicznych recept. Natomiast od 8 stycznia 2020 r. wchodzi obowiązek wystawiania e-recept i od tego momentu będziemy mogli w pełni korzystać z wielu dogodności, jakie daje nam informatyzacja i posługiwanie się nowymi e-receptami.
Przypisy:
- „e-recepta pytania i odpowiedzi” Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia. Dokument elektroniczny: http://ezdrowie.gov.pl/e-recepta-pytania-i-odpowiedzi
- „E-recepta. Wystawianie i realizowanie e-recept w razie brak dostępu do systemu e-zdrowie (P1).” Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, 28 października 2019.
- „E-zdrowie. Przewodnik od A do Z”, Ministerstwo Zdrowia, wrzesień 2019.